พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวรวรรณากร กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์

• พระนามเดิม: พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าวรวรรณากร
• เกิด: 20 พฤศจิกายน 2404
• สิ้นพระชนม์: 1 ตุลาคม 2474 (อายุ 69 ปี)
• พระบิดา: พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ทรงมารดาเจ้าจอมมารดาเขียน)

บทบาทและตำแหน่ง

• กวีและนักประพันธ์
• รองเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ
• องคมนตรี
• เป็นต้นราชสกุล “วรวรรณ”

ผลงานและความสำคัญ

• ได้ชื่อว่าเป็น “พระบิดาแห่งการละครร้องในสยาม”
• ก่อตั้งโรงละครร้องแห่งแรกของสยาม ชื่อ “โรงละครปรีดาลัย” (ตั้งในบริเวณตำหนักที่ประทับ)
• แต่งบทละครพูดและละครร้องหลายเรื่อง เช่น
• “สร้อยคอที่หาย” (เคยเป็นส่วนหนึ่งของหนังสือเรียนภาษาไทย)
• “สาวเครือฟ้า” (ละครร้องที่สร้างตัวละครให้ชัดเจนและมีชื่อเสียง) — ได้แรงบันดาลใจจากอุปรากรยุโรปเรื่อง Madama Butterfly ของ Puccini
• แปลงานสำคัญจากภาษาอังกฤษและภาษาอื่น ๆ เช่น จดหมายเหตุลาลูแบร์, รุไบยาตของโอมาร์ คัยยาม, ตำนานพระแท่นมนังคศิลาอาสน์, และ “นวางกุโรวาท”
• ใช้นามปากกา “ประเสริฐอักษร” เขียนเรื่องสั้นด้วย

เหตุการณ์สำคัญ

• ผลงานละครบางชิ้น เช่น “พญาระกา” เกิดเป็นคดีเพราะเนื้อหากระทบถึงขุนนางผู้เกี่ยวข้อง ทำให้พระองค์ถูกขังไว้ในพระบรมมหาราชวังเป็นเวลา 1 ปี โดยมีข้อจำกัดในการเยี่ยม

มรดกทางวัฒนธรรม

• เป็นผู้ริเริ่มการนำรูปแบบละครอุปรากรตะวันตกมาประยุกต์กับละครร้องไทย
• ผลงานของพระองค์ส่งผลต่อการพัฒนาศิลปะการละคร และเป็นต้นแบบให้วงการละครไทยยุคต่อมา